İnsan omurgasında 7 boyun,12 göğüs,5 bel,5 kuyruk sokumu ve de 4 ile 5 arasında da kuyruk kemiğinde olmak üzere toplam 33 ile 34 arası omur bulunur. Bu omurlardan 23 tanesi hareketli olup arasında da yastık görevi gören diskler mevcuttur.

         Fıtık olayı asıl bu disklerde bulunan içi jöle kıvamındaki sıvının etrafında bulunan koruma halkasındaki bir yırtıktan dışarı çıkması yada taşmasıyla oluşur.Fıtıkların oluşumunda bir çok neden bulunmakla birlikte bunlardan başlıcalar mikro travmalar,uzun süreli araç kullanımı,spor alışkanlığının olmaması,disk sıvı özelliğinin bozulması,özelliklede yanlış hareketlerden olan dizin bükülmeden direk gövdeyi 90 derecenin üzerinde öne eğdiğimizde omurganın 90 derecenin üzerinde eğilmesiyle omurgayı koruyan bağların koruyucu özelliğinin kaybolması sonucu ve bu 90 derecenin üzerinde yan hareketler yapılmasıyla fıtıklaşma oluşur.Bu nedenle fıtıklı hastalar dizlerini bükmeden öne eğilemezler ve dizin büküldüğü anda rahatlarlar.Bel fıtıkları en çok 4 ve 5 inci bel omuru seviyesinde oluşur.Hastalarda tutulum yerine göre kalçada ağrı, uylukta ağrı,ayak baş parmağında ağrı,kalça altı seviyelerde his kayıpları,bacaklarda kuvvetsizlik,öksürmekle,gülmekle, tuvalete çıkmakla ağrı oluşabilmenin yanı sıra ileri derece sinir tutulum vakalarında idrar ,dışkı kontrolünde bozulma ve de 2 bacakta uyuşmayla karakterize kauda equina sendromu oluşabilir.

         Fıtıklarda derecelendirmede; bulging, protrüzyon, ekstrüzyon ve sekestre terimleri kullanılır.Bulgingte diskte bir şişme oluşur klinik bir önemi pek yokken protrüzyonda fıtıklaşma disk içinde oluşur.Ancak sekestre diskte disk içindeki sıvı, koruyucu halka ve arkada bulunan uzun koruyucu bağda bulunan  yırtıktan dışarı çıkıp omurga kanalına boşalır.Bulging ve protrüzyonda cerrahlar pek müdahale önermezken ekstrüzyon ve sekestre vakalarında müdahaleyi uygun görürler.Fıtık tanısında çeşitli ön test bulunmakla birlikte bunlardan en çok kullanılan test düz bacak kaldırma testidir.Hasta sırtüstü pozisyondayken her iki bacağını düz bir şekilde kaldırınca aşırı ilerlemiş vakalarda hareket yapılamazken 0 ile 30 derece arasında kaldırılamazsa test şiddetli pozitiftir.Kişi düz bacak kaldırmayı ağrısız yapabilirse kişide büyük olasılıkla fıtık bulgusu görünmez.Tedavide cerrahi dışında uzman öncülüğünde fizik tedaviyle yapılan traksion aktiviteleri,manuel yaklaşımlar,kuvvetlendirmeler,elektroterapi uygulamaları özellikle bulging ve protrüze fıtıklarda faydalı olabilir.

Fizyoterapist

Özgür YILDIRIM