Ajansın faaliyet gösterdiği TRC3 Bölgesi’ndeki illerde yeni tip Koronavirüs Covid-19 salgınının sosyo-ekonomik etkilerini araştırmak üzere Ajansın Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak Yatırım Destek Ofislerinin desteğiyle Araştırma, Strateji Geliştirme ve Planlama Birimi tarafından rapor çalışması gerçekleştirildi. Bu rapor kısa vadede TRC3 Bölgesi’nde ekonomik bazda illerin önde gelen sektörlerine pazar yönelimlerindeki değişimlere ihracat durumlarına, esnaf ve işletmelerin pandemiye kısa vadede verdiği tepkiye; sosyal bazda ise istihdam değişimlerine, dezavantajlı grupların etkilenme durumlarına, sağlık ve eğitim sistemine olan etkisini araştırmak amacıyla hazırlanmıştır.
Tekstil sektörü incelendiğinde özellikle Batman’da nisan ayı satışlarındaki düşüş ihracattaki talep daralmasına, mayıs ayı değerlerindeki artış ise firmaların ihracat kanallarının daralmasından dolayı iç pazara yönelmesine işaret etmektedir. Bölge ticaretine bakıldığında gıda ticareti tüccarlara ciro artışı yaşatırken dayanıklı tüketim mallarının ticaretini yapan tüccarlar bu süreçten olumsuz etkilenmişlerdir. Bölge’de faaliyet gösteren kayıtlı firma sayılarında ve firmaların çalışan sayılarında bu dönemde az seviyede bir azalma olsa da Türkiye geneli kadar olmaması dikkat çekicidir.
Sokağa çıkma yasağı ve karantina uygulamaları kuşkusuz en çok esnafların gelirlerinde düşüş yaşamalarına neden olmuştur. Bu dönemde verilen destekler kayıt dışılığın bölgede azalmasını sağlamış odalara kayıt olan esnaf sayısı normal döneme kıyasla bu dönemde artış göstermiştir. İşletmeler gibi esnaflar da dükkanlarını geçici olarak kapatma kararı alarak desteklerden faydalanma yolunu tercih etmişlerdir. Bölgede salgın sürecinin oluşturduğu risklerin başında ortalama hane halkı büyüklüğünün yüksek olması, kalabalık düğün ve cenaze merasimleri ve sosyoekonomik açıdan geri kalmış kırsal alanlarda tedbirlerin ve sağlık altyapısının yetersiz olması gelmektedir.
Salgın özellikle en çok istihdam ve işsizlik alanında etkili olmuştur. Genç nüfusun yoğunlukta olduğu Bölge’de faaliyetlerini geçici olarak durduran/kapatan kayıtlı/kayıt dışı işletme ve esnafların yanlarında çalışan çırak veya stajyer diye tabir edeceğimiz genç nüfusunun salgın sürecinde işsiz kaldığı tespit edilmiştir. Genç işsizliğinin (15-24 yaş) Bölge’de pandemi öncesinde %40’larda seyrettiği de göz önüne alınırsa pandemi sürecinde bu oranın %50’lere kadar çıktığı varsayılmaktadır. Dicle Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan bu araştırma raporunun, salgının bölgesel etkilerinin araştırılması sonrasında alınabilecek tedbirlerin belirlenmesi ve etkin bir yol haritasının oluşturulmasına rehberlik etmesi beklenmektedir.
